Wat is Positieve Gezondheid écht?

Positieve Gezondheid wordt vaak gedefinieerd als een brede kijk op gezondheid, waarbij niet de afwezigheid van ziekte centraal staat, maar de veerkracht en het vermogen om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven om te gaan. Dit concept, ontwikkeld door Machteld Huber, heeft als doel om de gezondheidszorg en het welzijnsdenken te verschuiven van ziektebestrijding naar leefkracht. Maar wat betekent dat in de praktijk? En hoe kunnen we deze principes werkelijk integreren in ons dagelijks leven?

De Zes Dimensies: Meer dan een Model

De zes pijlers van Positieve Gezondheid (lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren) vormen de basis, maar blijven vaak oppervlakkig als ze niet concreet worden toegepast. Wat betekent ‘meedoen’ bijvoorbeeld voor iemand met een burn-out? Hoe kan ‘kwaliteit van leven’ worden verbeterd bij chronische stress?

1. Lichaamsfuncties: Herstel van de Autonome Balans

Veel benaderingen binnen de gezondheidszorg richten zich op fysieke functies zoals voeding en beweging. Maar een diepere kijk onthult dat de werking van het autonome zenuwstelsel – en met name de balans tussen de sympaticus en de parasympaticus – een fundamentele rol speelt. Mensen die chronisch onder stress staan, ervaren een overmatige activatie van de sympaticus (het gaspedaal van het lichaam). Door technieken zoals ademtherapie en hartcoherentie toe te passen, kan deze disbalans worden hersteld en wordt de veerkracht van het lichaam vergroot.

2. Mentaal Welbevinden: De Psychofysiologie van Gedachten

Gedachten beïnvloeden niet alleen ons gevoel, maar ook ons fysieke functioneren. Negatieve gedachten kunnen leiden tot verhoogde cortisolproductie, terwijl positieve gedachten de aanmaak van serotonine en dopamine stimuleren. Stresstherapie helpt bij het leren beheersen van gedachten en het verminderen van de impact van negatieve denkpatronen. Cognitieve herstructurering en mindfulness-oefeningen kunnen stressgerelateerde klachten verlichten en meer grip geven op het mentale welzijn.

3. Zingeving: Een Evolutionair Perspectief

Waar traditionele modellen van zingeving zich vaak richten op werk of religie, kan een evolutionair perspectief helpen om diepere betekenislagen te ontdekken. Ons brein is geëvolueerd om te zoeken naar patronen, betekenis en doelen. Wanneer een gevoel van zingeving ontbreekt – bijvoorbeeld door een gebrek aan uitdaging of sociale verbondenheid – kan dit zich fysiek manifesteren als uitputting of depressieve klachten. Het stellen van persoonlijke doelen en het vinden van nieuwe betekenis in het leven kan helpen om meer welzijn en richting te ervaren.

4. Kwaliteit van Leven: De Paradox van Comfort

Ironisch genoeg kan een overvloed aan comfort leiden tot een lagere kwaliteit van leven. In een maatschappij waar gemak en instant-bevrediging centraal staan, verliezen we de natuurlijke prikkels die bijdragen aan veerkracht. Koude training, intermittent fasting en biohacking-methoden kunnen paradoxaal genoeg de kwaliteit van leven verbeteren door het lichaam uit te dagen en de natuurlijke homeostase te versterken. Het vinden van een balans tussen comfort en uitdaging kan bijdragen aan meer energie, een beter stressmanagement en een verhoogd gevoel van vitaliteit.

5. Meedoen: De Neurowetenschap van Verbondenheid

Sociale interactie is een van de sterkste voorspellers van gezondheid en levensduur. Het hormoon oxytocine, dat vrijkomt bij sociale verbondenheid, speelt een sleutelrol in het reduceren van stress en het verhogen van welzijn. In een tijdperk waarin digitalisering sociale interactie vaak vervangt, wordt het belang van echte menselijke verbinding alleen maar groter. VR-therapie en VR-coaching kunnen worden ingezet om sociale vaardigheden te versterken, stress te verlagen en het gevoel van verbondenheid te vergroten, zelfs als fysieke interactie moeilijk is.

6. Dagelijks Functioneren: De Kracht van Micro-Interventies

Waar traditionele gezondheidszorg zich vaak richt op grote gedragsveranderingen, laat onderzoek zien dat kleine, consistente aanpassingen effectiever kunnen zijn. ‘Micro-interventies’ zoals een ademhalingsoefening van één minuut of het starten van de dag met daglichtblootstelling kunnen een cumulatief effect hebben op welzijn en vitaliteit. Korte, praktische oefeningen die eenvoudig in de dagelijkse routine zijn in te passen, maken het mogelijk om met minimale inspanning een groot verschil te maken in energieniveau en welzijn.

Positieve Gezondheid als Levensstijl

Positieve Gezondheid is geen statisch concept, maar een dynamisch proces van voortdurende aanpassing en optimalisatie. Het vereist een holistische benadering waarin lichaam, geest en omgeving in harmonie samenwerken. Door de zes dimensies niet alleen te begrijpen, maar ook praktisch toe te passen, kan het vermogen tot zelfregulatie worden vergroot en een leven worden geleid dat niet alleen gezond is, maar ook vervullend en veerkrachtig.

Bij Jinga Vitality richten we ons op alle dimensies van Positieve Gezondheid en bieden we ondersteuning om een leven te creëren dat in balans is met zowel lichaam als geest.